Nguyên nhân và biện pháp khắc phục tiếng ồn trong máy biến áp

     Thời gian gần đây hiện tượng tiếng ù được đặc biệt quan tâm, vì một mặt khi công suất máy biến áp tăng lên thì hiện tượng tiếng ù càng lớn. Mặt khác, ngày nay có xu hướng đặt máy biến áp ở gần vùng dân cư để cung cấp điện cho các thành phố lớn, hoặc đặt máy biến áp ngay tại phân xưởng sản xuất. Vì thế cần tìm biện pháp giảm thiểu tiếng ù do máy biến áp khi hoạt động tạo ra.

1. Nguyên nhân gây tiếng ồn của máy biến áp

     Nguyên nhân chính gây tiếng ồn của máy biến áp khi làm việc là hiện tượng từ giảo trong lõi thép của máy khi bị từ hóa. Khi từ hóa bằng dòng điện xoay chiều, lá thép bị kéo dãn hoặc co lại một cách chu kỳ với tần số gấp đôi tần số dòng điện lưới và biên độ vào khoảng vài micron trên mét. Ví dụ, một nguồn điện có tần số 100Hz sẽ gây tiếng ồn hoặc độ rung động có tần số riêng 200Hz.

     Các dây quấn có dòng điện chạy qua cũng phát sinh các lực đập mạch theo hướng trục và hướng kính nhưng biên độ yếu và ít gây ra tiếng ồn.

     Các thiết bị làm mát như quạt gió, máy bơm cũng phát sinh thêm tiếng ồn khi chuyển động.

     Ngoài ra do lắp đặt máy biến áp, dao động của máy biến áp sẽ truyền xuống nền móng và có thể gây cộng hưởng với cấu trúc kim loại lân cận.

2. Nguyên lý hoạt động của tiếng ồn trong máy biến áp

     Tiếng ồn của máy biến áp truyền từ lõi thép đến vỏ trực tiếp hoặc gián tiếp qua dầu và chất điện môi. Đến lượt chúng, thùng dầu và cánh tản nhiệt phát năng lượng âm thanh ra môi trường xung quanh.

3. Các biện pháp giảm tiếng ồn của máy biến áp

     Biện pháp đầu tiên liên quan đến các lá thép của lõi thép máy biến thế bằng cách:

• Sử dụng tôn cán nguội có độ từ giảo thấp
• Mối ghép lõi thép nghiêng, đảm bảo từ thông phân bố đều
• Tìm kiếm lõi thép đồng nhất
• Loại trừ lỗ trên lõi thép
• Ép chặt lõi thép bằng đai nhựa, thủy tinh

     Năng lượng âm thanh đều từ lõi thép truyền ra vỏ, do đó cố gắng ép chặt các bộ phận có thể gây rung động. Giảm khả năng truyền âm từ lõi thép ra vỏ máy bằng cách sử dụng bộ giảm chấn và bọc phía trong thùng dầu một lớp triệt âm.

     Trong số các phụ kiện, quạt gió gây tiếng ồn đáng kể nên dùng quạt tốc độ thấp 750 vòng/phút, chọn biên dạng cánh thích hợp.

     Ngoài các biện pháp trên người ta còn dùng các màn triệt âm đặt ở một hoặc nhiều phía hoặc bao kín lấy máy biến áp. Nếu ngăn máy biến áp bằng tường bê tông gần máy biến áp, sóng âm phát sinh từ máy biến áp sẽ bị khúc xạ và suy giảm. Tường cần đủ cao và đủ rộng.